Eosta brengt een transparante beweging op gang
Cellist, econoom, filosoof en vrijdenker, Volkert Engelsman heeft veel kanten. Hij leerde het commerciële vak bij het Amerikaanse Cargill en handelde in risicovolle derivaten, maar de tijdgeest deed iets met hem. “Al Gore leerde me de waarde van ecologie economisch correct door te berekenen in de markt. De Berlijnse muur viel. Mandela kwam vrij. Er hing iets in de lucht; de samenleving kreeg een nieuwe impuls, de economie ontdekte duurzaamheid.”
Engelsman pauzeert en kijkt naar een denkbeeldige stip op de horizon. “Op de grens van licht en donker ontstaat een regenboog”, vervolgt hij. Dat werd Eosta, een verbastering van ‘Eos’, het Grieks woord voor dageraad.
Duurzaamheidsbloem
Engelsman noemt Eosta geen handelshuis, maar een ketenregisseur. Een rol die het bedrijf waar maakt. In vijfentwintig jaar groeide het bedrijf uit tot Europees marktleider in de handel van biologische producten. Het accent ligt op biologische en biologisch dynamische kasgroenten uit Nederland en fruit van het Zuidelijk halfrond en uit de tropen. Tegenwoordig leveren zo’n duizend grote en kleine boeren en tuinders aan Eosta.
De producten van het bedrijf liggen onder consumentenmerk Nature&More in natuurvoedingswinkels en supermarkten in heel Europa. Het beeldmerk is een postzegel, met daarop een afbeelding van de duurzaamheidbloem. Volkert wijst aan: “Ecologische verantwoordelijkheid, uitgedrukt in aarde, water, lucht en energie, sociale verantwoordelijkheid in vrijheid, gelijkheid en solidariteit.” Op elk product staat een portret van de teler. Aan de hand van een uniek nummer en de bloem kan iedere consument het verhaal van de teler lezen, maar ook zijn inzet om het milieu minder te belasten en zijn bijdrage aan sociale verantwoordelijkheid.
Gezonde bodem
“De vraag naar biologisch groeit exponentieel”, constateert Engelsman. Daarmee lijkt de markt in te gaan tegen de uitspraken van Louise Fresco en Aalt Dijkhuizen van Wageningen Universiteit, die menen dat intensieve land- en tuinbouw juist tegemoet komt aan het nijpende voedselvraagstuk. “Je kunt niet ongestraft doorgaan met intensieve landbouw bedrijven zonder natuurlijke bronnen zoals onze bodem uit te putten.”
Als kroon op het 25-jarige jubileum organiseerde Eosta afgelopen zomer samen met Vips zoals Julia Roberts, Desmond Tutu, Prins Charles, en veel organisaties, waaronder de FAO, het congres ‘Save our Soils’. Dit was een aftrap van een beweging op gang die mensen meer bewust maakt van de uitputting van de bodem door intensieve landbouw.
“Biologische landbouw kan de biodiversiteit weer terug brengen”, meent Volkert. Door eerlijk en transparant handelen helpt het bedrijf biologische boeren en tuinders bij de verzilvering van hun ecologische inspanningen, zodat hun manier van telen loont.
Transparantie kosten
Eosta heeft door de jaren een snelle groei doorgemaakt en maakt winst door maatschappelijke kosten meetbaar te maken en ze te communiceren. Winst ziet Engelsman ook in natuurbehoud. “Ik zie dat we met intensieve landbouw verkeerd rekenen. Het levert aanvankelijk en op korte termijn misschien meer op, maar per saldo kost het de samenleving meer en zijn we onhandig bezig. Alleen kunstmest is al verantwoordelijk voor achttien procent van de mondiale broeikasgasuitstoot. Waarom zou de belastingbetaler in plaats van de vervuiler moeten opdraaien voor de kosten van klimaatopwarming? Het wordt tijd om onze winstdefinitie te herzien.”
Met transparant handelen maakt het bedrijf niet alleen de maatschappelijke-, maar ook de afhandelingskosten in de keten zichtbaar. Telers die zich met het bedrijf verbinden weten dus precies welke marge het maakt op hun producten. Daarmee maakt Eosta zich uniek als handelshuis.
Groeiende markt
Het bedrijf mikt op langjarige verbindingen met boeren en tuinders. Het dochterbedrijf Soil&More helpt hen bij de overstap van gangbaar naar biologisch.
Engelsman roept Nederlandse telers op om over te schakelen op biologische teelt. “We kunnen veel meer biologische producten afzetten. Er is een duidelijk tekort aan bepaalde producten en rassen. Consumenten hebben voorkeur voor groenten van grondgebonden kasteelt. Met name onze oosterburen zijn een beetje klaar met ‘Ackerlose Landwirtschaft. Dat is niet een kleine economisch elitaire groep die het kan betalen. Er is een beweging op gang gekomen van mensen die bereid zijn om meer voor hun eten te betalen vanuit een gezondheids-, ecologisch- en solidariteitsprincipe. Die markt groeit harder dan wij nu aankunnen.”
Samen
Toen Engelsman vijfentwintig jaar geleden in een visioen voor zich zag hoe hij fair trade commercieel kon maken had hij er nog geen idee van hoe dit zou uitpakken. Samen met investeerders, vrienden en gelijkgestemden groeide Eosta uit tot een belangrijke speler en trok veel Ngo’s in de slipstream mee. “Het doet goed te zien hoe collega’s en partners binnen en buiten de onderneming Eosta als hun eigen co-creatie zien. Vat het samen als ‘Ubuntu’, ‘ik ben omdat wij zijn’.”
